W województwie podkarpackim znajduje się aż 96 rezerwatów przyrody, wśród których jeden, według nas szczególnie się wyróżnia. Mowa o utworzonym w 1957 roku Rezerwacie Prządki położonym w gminie Korczyna, nieopodal Krosna. Rezerwat przyrody nieożywionej, którego celem jest ochrona widowiskowych, osiągających czasem ponad 20 metrów wysokości skalnych ostańców.

Rezerwat Prządki – dojazd i parking

adres: pomiędzy wsiami Czarnorzeki i Korczyna, powiat krośnieński, województwo podkarpackie
współrzędne GPS: 49.742781, 21.804500 (rezerwat)
współrzędne GPS parkingów: 49.746663, 21.819112 (główny parking), 49.742397, 21.799499 (mały parking), 49.741033, 21.784708 (parking pod zamkiem)
cena parkingu: bezpłatny
godziny otwarcia: całą dobę
wstęp: bezpłatny
czas zwiedzania: w zależności od wybranej trasy od 1 do 4 godzin

Dojazd do rezerwatu odbywa się dobrej jakości asfaltową drogą, która łączy ze sobą Krosno i Rzeszów. Obok rezerwatu znajdują się dwa bezpłatne parkingi, na których można zostawić samochód. Mniejszy parking położony przy drodze krajowej 911 pomieści tylko kilkanaście samochodów. W sezonie oraz w weekendy najczęściej trudno tam o wolne miejsce, alternatywą jest główny parking rezerwatu znajdujący się obok kościoła Przemienienia Pańskiego w Czarnorzekach. Parking ten pomieści kilkadziesiąt samochodów i nawet w sezonie nie ma problemu ze znalezieniem tam wolnego miejsca.

Rezerwat położony jest niecały kilometr od zamku Kamieniec w Odrzykoniu. Wybierając się do Prządek, warto również zahaczyć o ruiny zamku, z których rozciąga się piękny widok na okolicę i które mają duże znaczenie w historii literatury. To właśnie wydarzenia na Zamku Kamieniec były inspiracją dla Aleksandra Fredry do stworzenia jego najsłynniejszej komedii – Zemsty. Przy zamku można parkować bezpłatnie przy drodze lub na niewielkim płatnym parkingu obok pizzerii. W sezonie jest tam zazwyczaj dość tłoczno.

Warto odwiedzić w okolicy: Wybierając się do Prządek warto zajrzeć do oddalonej o kilka kilometrów od rezerwatu Korczyny, gdzie na Rynku (nr 8) znajduje się prawdopodobnie najlepsza czekoladziarnia w województwie podkarpackim – M.Pelczar Chocolatier. Zaledwie 14 kilometrów od rezerwatu położony jest też jeden z najciekawszych drewnianych kościołów w Polsce – Kościół Wniebowzięcia NMP w Haczowie. Warto również wybrać się do największego pobliskie miasta – Krosna by odwiedzić tamtejsze Muzeum Dziedzictwa Szkła oraz znajdujące się nieopodal niego Muzeum Przemysła Naftowego w Bóbrce.

Noclegi w okolicy warte polecenia:

W okolicy rezerwatu znajduje się też kilka gospodarstw agroturystycznych, więcej noclegów znajdziecie tutaj.

Rezerwat Prządki – trasy zwiedzania

Obok rezerwatu przebiega czarny szlak turystyczny łączący rezerwat z zamkiem. W zależności od tego, jak dużą ilością czasu dysponujecie oraz tego gdzie zaparkujecie, proponujemy wybrać jedną z tras:

Parkując na głównym parkingu w Czarnorzekach:

• Czarnorzeki – Rezerwat Prządki – Czarnorzeki, długość ok. 3,5 kilometra, czas zwiedzania ok. 1,5 godziny
• Czarnorzeki – Rezerwat Prządki – Zamek Kamieniec – Rezerwat Prządki – Czarnorzeki, długość ok. 6 kilometrów, czas zwiedzania ok. 4 godziny

Parkując na małym parkingu przy rezerwacie:

• Parking – Rezerwat Prządki, długość ok. 2 kilometrów, czas zwiedzania ok. 1 godzina
• Parking – Rezerwat Prządki – parking – Zamek Kamieniec – parking, długość ok. 4,5 kilometra, czas zwiedzania ok. 3 godziny

Parkując przy Zamku Kamieniec:

• Zamek Kamieniec – Rezerwat Prządki – Zamek Kamieniec, długość ok. 4,5 kilometra, czas zwiedzania ok. 3 godziny

Wszystkie trasy nie należą do skomplikowanych i poradzą sobie z nimi nawet dzieci. Niezależnie od trasy jaką wybierzemy, warto jednak posiadać trekkingowe obuwie. W samym rezerwacie nie ma stromych zejść oraz podejść, ich łączna długość to ok. 50 metrów w górę i w dół, a trasa jest bardzo intuicyjna. Decydując się na dłuższą wędrówkę uwzględniającą wizytę na Zamku, suma podejść i zejść wynosi nieco ponad 200 metrów.

Prządki – geologia

Prządki to skalne ostańce, czyli wyizolowane skały górujące nad terenem, powstałe na skutek wietrzenia i erozji, będące pozostałościami po dawnych masywach skalnych. Przykładami ostańców są np. znajdująca się w Ojcowskim Parku Narodowym Maczuga Herkulesa czy formacje skalne w słynnej Dolinie Monumentów w USA.

Ostańce w rezerwacie to powstałe w okresie eocenu (56 – 33,9 mln lat temu) formy skalne zbudowane z gruboławicowych piaskowców oraz zlepieńców. Piaskowce eoceńskie określane czasem jako piaskowce ciężkowickie (od znajdującego się w Ciężkowicach nieopodal Tarnowa rezerwatu Skalne Miasto). Imponujące dziś grzyby skalne powstały dlatego, że były bardziej odporne na wietrzenie, niż otaczające je inne warstwy geologiczne.

Historia Rezerwatu

Prządki od początku były przedmiotem zainteresowania ludzi. Skały te mogły być przedmiotem kultu religijnego lub pełnić funkcję miejsca sprawowania takiego kultu. We wczesnym średniowieczu u ich podnóża prawdopodobnie znajdowała się słowiańska osada, której pozostałością jest kurhanowe cmentarzysko.

Rysunek przedstawiający Prządki autorstwa Maciej Bogusza Stręczyńskiego. Źródło: M. B. Stręczyński Okolice Galicyi, s.7, Wydawnictwo Kajetana Jabłońskiego, Lwów 1847.

Prządki w 1847 roku zostały opisane przez Macieja Bogusza Stręczyńskiego, polskiego poetę i podróżnika, który poświęcił im fragment przewodnika Okolice Galicyi. Według autora (który tekst opatrzył własnoręcznym rysunkiem) Prządki, które nazwał Skałami na Czarnorzekach były:

Czarne, popękane, nagiemi barkami sterczące, dziewacznie pokrajane, z czołem łysem a pochylonem starczą one, i nieruchomo zdają się jakby jakieś skamieniałe pomniki nie dzisiejszego świata przypatrywać się rozciąganiętej pod niemi dolinie i wszystkiemu co się tam kiedyś działo i dzieje.

Teren dzisiejszego rezerwatu był przedmiotem zainteresowania geologów, którzy szczególnie intensywnie pracowali tu w okresie międzywojennym. Wtedy też pojawił się pomysł stworzenia tu rezerwatu. W 1932 roku Projekt rezerwatu „Prządki” pod Krosnem opracował ówczesny doktor – 27 letni Henryk Świdziński. Rok później młody doktor przygotował jeszcze jedną publikację na temat Prządek – „Prządki” skałki piaskowca ciężkowickiego pod Krosnem.

Sam rezerwat ustanowiony został 14 lutego 1957 i obejmował powierzchnię 13,62 ha (ponad trzykrotnie więcej niż 4,07 ha, które w 1932 roku proponował Świdziński). Henryk Świdziński, który później stał się profesorem i uznawany jest za jednego z najważniejszych polskich geologów XX wieku został upamiętniony, a rezerwat w Prządkach od 2009 roku oficjalnie nosi nazwę Rezerwat przyrody Prządki im. prof. Henryka Świdzińskiego.

Rezerwat Prządki – legenda

Najbardziej okazałe formacje skalne znajdują się tuż obok małego parkingu. Część z nich dostała swoje nazwy – znajdziemy tutaj Prządkę-Matkę, Prządkę-Babę, Herszta, Zbója Madeja. Ich nazwy wywodzą się z legend, jakimi od lat było owiane to miejsce.

Legenda o zbóju Madeju

Według jednej z legend, jeden z właścicieli zamku Kamieniec posiadający trzy piękne córki na wydaniu, często urządzał polowania w celu znalezienia dla nich odpowiednich mężów. Gdy w jednej z jego córek zakochał się młody rycerz, postanowiono wyprawić huczne wesele. Mężczyźni udali się na polowanie do otaczającego zamek boru, a panny zgodnie z tradycją zabrały się za przędzenie ślubnego prześcieradła. Kiedy mężczyźni długo nie wracali, zaniepokojona przyszła panna młoda wraz z siostrami konno udały się do lasu, gdzie dostrzegły ognisko. Jak się okazało zastały tam bandę zbójów, której dowodził owiany złą sławą Madej. Panny szybko rzuciły się do ucieczki, lecz zbójcy posiadali szybsze konie przez co dystans między nimi szybko się zmniejszał. Pannom na ratunek przyszedł czarownik, który przybył wraz z przyszłym panem młodym do zamku, zamienił młode prządki oraz zbójów w kamienie.

Legenda o matce

Inna, nieco mniej optymistyczna legenda również związana jest z dwoma prządkami – młodymi dziewczętami, które wkrótce miały wychodzić za mąż. Zgodnie z tradycją, musiały przed ślubem własnoręcznie uprząść nić na ślubne stroje. Ślub jednej z sióstr miał odbyć się w Wielki Poniedziałek. Siostry bardzo spieszyły się z pracą i przędły nić na ślubne suknie nawet kiedy nadeszła Wielkanoc. Zajęte pracą nie udały się na poranną rezurekcję do zamkowej kaplicy. Gdy dowiedziała się o tym ich matka, gniewnie zawołała: Obyście za karę skamieniały, przeklęte me córki! Obie dziewczęta w momencie zamieniły się w głazy a wraz z nimi matka, która nie potrafiła wychować ich w bożej bojaźni.

Legenda o wyścigu prządek

Według jeszcze innej legendy, trzy dziewczęta na wydaniu z Korczyny zapałały uczuciem do jednego młodzieńca. Dziewczęta postanowiły rywalizować o niego, podejmując się wyzwania polegającego na jak najszybszym uprzędzeniu nici na suknię ślubną. Dziewczęta pracowały dzielnie i szybko, jednak gdy nadeszła niedziela, żadna z nich nie chciała przerywać swojej pracy. Dziewczęta nie chcąc gorszyć mieszkańców wsi, postanowiły ukryć się na znajdującej się nieopodal wsi górze i tam kontynuować swoje zmagania. Kiedy tylko do ich uszu dobiegł dźwięk dzwonu z kościoła w Korczynie, wszystkie trzy zamieniły się w głazy.

Podsumowanie

Rezerwat Prządki to jeden z najciekawszych rezerwatów województwa podkarpackiego. Zdecydowanie warto wybrać się tu przejeżdżając w okolicach Krosna. Na zwiedzanie warto wygospodarować sobie nieco więcej czasu i odwiedzić też znajdujący się obok Zamek Kamieniec w Odrzykoniu.

Artykuł powstał we współpracy z Podkarpacką Regionalną Organizacją Turystyczną w ramach 2. Turystycznych Mistrzostw Blogerów organizowanych przez Polską Organizację Turystyczną. #mistrzostwablogerow #visitpoland

Komentarze

Komentarzy