Pardubice nazywane są miastem koni i pierników. Liczące nieco ponad 90 tysięcy mieszkańców miasto jest stolicą kraju pardubickiego i na świecie znane jest przede wszystkim jako miejsce, w którym od ponad 130 lat rozgrywana jest Wielka Pardubicka – słynny konny wyścig z przeszkodami.
Pardubice znajdują się na zachodnich rubieżach historycznych Czech, a sam kraj pardubicki podzielony jest pomiędzy historyczne Czechy i historyczne Morawy, granicząc przy tym również z Polską. Położone niecałe 3 godziny drogi samochodem od Wrocławia i nieco ponad godzinę od Pragi miasto, może być zarówno świetnym przystankiem dla osób wybierających się odwiedzić czeską stolicę, jak i samodzielnym kierunkiem weekendowego wyjazdu. Co zwiedzić w Pardubicach? Jakie są największe atrakcje Pardubic? W poniższym artykule przedstawiliśmy naszą subiektywną listę 7 rzeczy, które należy zrobić będąc w Pardubicach.
1. Spojrzeć na miasto z różnych perspektyw
Zwiedzanie Pardubic najlepiej rozpocząć od historycznego centrum, którego główny punkt stanowi plac pełniący rolę rynku – Pernštýnské náměstí. W centralnej części placu, podobnie jak w wielu innych czeskich miastach, znajdziemy kolumnę morową, która postawiona została jako akt dziękczynienia za oszczędzenie miasta podczas epidemii dżumy. Jednym z największych i najbardziej rzucających się w oczy budynków jest neorenesansowy ratusz, a najciekawszą według nas kamienicą jest przedstawiająca biblijną scenę – wieloryba połykającego proroka Jonasza, kamienica Dům U Jonáše.
Wejście na plac od strony ulicy Miru otwiera Zielona Brama z liczącą prawie 60 metrów wieżą będącą pozostałością miejskich fortyfikacji z początku XVI wieku. Nad bramą znajduje się płaskorzeźba przedstawiająca historię rodu panów z Pardubic, a samo wejście na wieżę udostępnione jest zwiedzającym i kosztuje 50 kc, czyli niecałe 10 zł. Dokładne godziny otwarcia znajdziecie na tej stronie.
Z tarasu widokowego rozciąga się doskonały widok nie tylko na historyczne centrum, zamek czy park, ale też oddaloną o kilka kilometrów Kuneticką Horę czy wspomniane w tym artykule Automatyczne Młyny. Zielona Brama to zdecydowanie najlepszy punkt widokowy w mieście.
2. Spróbować pardubickich pierników
Pierniki z Pardubicami związane są od kilku stuleci, a od lat na pardubickim zamku odbywa się święto piernika. Pierwszy piernikarz w źródłach pisanych wymieniony został już w 1505 roku, jednak prawdziwy rozkwit produkcji pierników w mieście datuje się na początek XX wieku, kiedy rozpoczęto tu produkcję fabryczną tego słodkiego wyrobu. Melartos – pierwsza pardubicka fabryka pierników założona została w 1913 roku i zmieniając właścicieli i formy prawne, działała aż do lat 90′ eksportując swoje produkty między innymi do Polski.
Pardubickie miodowe pierniki od 2008 roku posiadają chronione oznaczenie geograficzne i mogą być wytwarzane jedynie w Pardubicach. Pierniki występują w dwóch wariantach – pierwszy to piernik kanapkowy, składający się z dwóch kawałków ciasta połączonych konfiturą owocową lub nadzieniem z białej czekolady, oblany mleczną czekoladą lub polewą jogurtową. Takie pierniki, które kupicie dość łatwo na terenie całej Republiki Czeskiej, nie posiadają zdobień.
Będąc w Pardubicach koniecznie wybierzcie się do jednego z kilku zakładów, które słyną nie tylko z rzemieślniczej produkcji, ale przede wszystkim z niesamowitych zdobień charakterystycznych dla drugiego wariantu pierników z Pardubic. W historycznym centrum znajdziecie kilka sklepów, które sprzedają ten wytwarzany przy użyciu mąki, miodu oraz pieprzu smakołyk.
Wbrew czeskiemu powiedzeniu já ti povím, zač je v Pardubicích perník, które przetłumaczyć można: ja ci pokażę jakie w Pardubicach pierniki i które odnosi się do wysokich cen i drożyzny – ceny ręcznie wykonanych i zdobionych pierników rozpoczynają się już od kilku złotych. Oczywiście ceny pierników nie mają górnej granicy, pierniki mogą przyjmować różne kształty i wzory, czasami więc wypiekane są również na specjalne zamówienie.
Chcąc zgłębić nieco naszą wiedzę o pardubickich piernikach, wybraliśmy się do znajdującej się poza centrum pracowni pana Pavla Janosa, obecnie najbardziej znanego mistrza piernikarskiego fachu, aby podejrzeć jak pierniki są zdobione. W niewielkim zakładzie przy ulicy Věry Junkové 306, gdzie znajduje się kawiarnia, zobaczyć można różne nietypowe dzieła z piernika, o nieco mniej standardowych kształtach, niż te dostępne w większości sklepów.
3. Poznać mieszkańców zamkowych wałów i odpocząć w zamkowym parku
Spacerując po historycznym centrum Pardubic nie sposób nie trafić na tutejszy renesansowy pałac z przełomu XV i XVI wieku. Jego wnętrza skrywają skarby Muzeum Wschodnioczeskiego, gdzie wśród stałych ekspozycji znajdziecie sale rycerskie, wystawę numizmatów, starych widokówek, zabawek dziecięcych czy czeskich wyrobów szklanych.
Pałac przez lata popadał w ruinę, w latach 70′ XX w. zawaliła się nawet część jego stropu. Pardubicki zamek trudne czasy na szczęście ma już za sobą, a starannie odnowiony znalazł również nowych mieszkańców – kolorowe pawie, które dumnie stroszą pióra na zamkowym dziedzińcu oraz okalających zamek wałach.
Muzeum Wschodnioczeskie znajdujące się we wnętrzach zamku można zwiedzać od wtorku do niedzieli od 10 do 18. Pałac z zewnątrz oraz zamkowe wały, którymi gorąco polecamy się przejść, można oglądać bezpłatnie codziennie od zmierzchu do świtu. Z wałów rozciąga się widok na historyczną północno-zachodnią część miasta, w której połączone kamienice oraz kościół św. Bartłomieja tworzą charakterystyczny widok określany mianem Małej Norymbergi.
Motyw konia na drzwiach do kościoła św. Bartłomieja. 
Jeden z witraży znajdujących się w kościele św. Bartłomieja.
Spaceru nie warto ograniczać do zamkowych wałów, poniżej nich znajduje się spory park, który rozciąga się aż do Łaby. W ciepłe wiosenne oraz letnie dni warto się tu wybrać, aby odpocząć na chwilę w cieniu drzew lub w znajdującej się na skraju parku kawiarni, która swoją historią nawiązuje do lat 30′ XX wieku, kiedy to w parku mieściła się restauracja z pawilonem tanecznym, gdzie mieszkańcy Pardubic przychodzili tańczyć i pić popołudniową herbatę.
UWAGA: Jeśli szukasz pomysłu na weekendowy wyjazd, to koniecznie zajrzyj również do naszych artykułów o zwiedzaniu innych czeskich miast, takich jak Karlowe Wary czy Brno.
4. Poszukać koni
Pardubice to miasto koni i to widać – nie tylko ze względu na odbywającą się corocznie od 1874 roku Wielką Pardubicką, czyli jeden z najtrudniejszych i najbardziej prestiżowych wyścigów konnych z przeszkodami na świecie. Konie w Pardubicach znajdziecie również na miejskim herbie, fladze, piernikach oraz w szeroko rozumianej przestrzeni miejskiej. Wybierając się na wycieczkę do Pardubic proponuję Wam zabawę polegającą na szukaniu koni w przestrzeni miejskiej. W ich poszukiwaniu warto patrzeć nie tylko przed siebie, ale również w górę i pod nogi. Ile koni uda Wam się znaleźć? Z pewnością dużo więcej niż początkowo zakładacie, a sama zabawa może sprawić, że uda Wam się dostrzec również rzeczy, które moglibyście przegapić!
Z herbem Pardubic wiąże się nieco smutna legenda. Według podań, w kampanii cesarza Fryderyka Barbarossy w 1158 roku, podczas walki o Mediolan brał udział mieszkaniec Pardubic – Ješek. Gdy opuszczał miasto, obrońcom udało się opuścić żelazną kratę w miejskiej bramie, która przecięła białego konia, na którym podróżował Jeszek na pół. Dzielny wojownik nie chcąc pozostawić swojego towarzysza, na własnych plecach zabrał połowę konia do obozu, gdzie za ten heroiczny czyn wyniesiony został do rangi szlacheckiej, stając się legendarnym założycielem rodu panów z Pardubic. Historia ta została uwieczniona płaskorzeźbą, którą oglądać można na Zielonej Bramie.
W poszukiwaniu koni możecie udać się też na tutejszy hipodrom. Jeśli w Padrubicach będziecie w drugą niedzielę października, może nawet uda Wam się załapać na słynną Wielką Pardubicką. Wyścigi konne w Pardubicach odbywają się mniej więcej raz w miesiącu, od kwietnia do listopada. Nam udało się załapać na kwietniowe otwarcie sezonu. Dokładny harmonogram wyścigów oraz bilety znajdziecie na tej stronie.
Okolice Pardubic to również miejsce, gdzie hodowana jest najstarsza czeska rasa koni pociągowych – koniec starokladrubskie. Słynne konie zobaczyć można we wpisanej na listę światowego dziedzictwa UNESCO stadninie w Kladrubach nad Łabem. W miejscu tym zobaczyć możemy słynne siwki, starokladrubskie kare konie znajdziemy natomiast w stadninie w Slatiňanach.
5. Przenieść się w czasie w Cafe Bajer
Jak mawiał czeski reżyser Radovan Lipus Každý správný frajer, chodí do kavárny Bajer!, a kto do Cafe Bajer w Pardubicach dotrze, będzie mógł przenieść się w czasie o przynajmniej sto lat! Mieszczący się przy głównej arterii miasta – ulicy Míru 763, lokal to stylizowana na lata 20′ XX wieku kawiarnia. W przeszłości, w liczącym około 100 lat budynku znajdował się sklep oraz palarnia kawy, a od 1998 działa tu kawiarnia, która ze względu na klimat według mnie jest zdecydowanie najciekawszym tego rodzaju miejscem w mieście.
Kilka przytulnych epokowych sal przepełnionych jest eksponatami i wyposażeniem, które sprawia, że siadając tu możemy przenieść się do czasów, kiedy Pardubice oraz Królestwo Czech stanowiło część Austro-Węgier. Jeśli mieliście kiedyś okazję odwiedzić np. restaurację Baczewski we Lwowie, to tutaj znajdziecie podobny klimat.
Cafe Bajer jest dość popularna i chętnie odwiedzana przez lokalnych mieszkańców. Jeśli zależy Wam na kameralnej atmosferze, to najlepiej wybrać się tu w godzinach wieczornych, od poniedziałku do czwartku. Ceny zarówno deserów, jak i kaw wbrew pozorom są dość przystępne – za kawę po wiedeńsku z dużą ilością bitej śmietany, latte czy cappuccino w 2023 należało zapłacić mniej niż 9 zł (45 kc), za herbatę mniej niż 6 zł (30 kc), a większość deserów kosztuje niecałe 10 zł (50 kc). Od 2009 roku, kilkaset metrów dalej, tuż obok Zielonej Bramy działa również Čokoláda Bajer – siostrzany lokal, który specjalizuje się w czekoladzie.
6. Odkryć poprzemysłowy charakter wybrzeża Łaby
To właśnie w Pardubicach wynaleziono Semtex – materiał wybuchowy, produkowany w podmiejskich zakładach do dziś. Pardubice to miasto na którego historię ogromny wpływ miała przebiegająca przezeń Łaba, stanowiąca ważną drogę transportu. Będąc w historycznym centrum warto wybrać się na przechadzkę wzdłuż Łaby, gdzie znajdziemy poprzemysłowy krajobraz, który powoli odchodzi w zapomnienie. Tereny te są rewitalizowane i podobnie jak w Zagłębiu Ruhry w Niemczech czy na Śląsku w Polsce, zmieniane w miejsca przyjazne mieszkańcom i turystom.
Będąc w podzamkowym parku, spacerem można udać się do miejsca, gdzie Chrudimka wpada do Łaby, aby następnie przejść do Parku Na Špici i kontynuować spacer wzdłuż rzeki, aż do najważniejszego zabytku techniki w regionie – wzniesionych na początku XX wieku, inspirowanych babilońską bramą Isztar Automatycznych Młynów, które działały tu aż do roku 2013. Budowla zaprojektowana została przez czeskiego architekta Josefa Gočára na zlecenie braci Egona i Karla Winternitzów. Obecnie prowadzone są prace rewitalizacyjne, a pod koniec 2023 roku miejsce ma być udostępnione dla mieszkańców i zwiedzających, tworząc przestrzeń kulturalną, muzealną, biznesową i gastronomiczną.
Krótki kilometrowy spacer zakończyć można przy moście na Chrudimce obok Automatycznych Młynów, którym łatwo wrócimy do historycznego centrum miasta. Przy moście znajduje się też bar i lodziarnia, które mieszczą się w statku, który przypomina jak istotną rolę dla miasta i regionu w przeszłości odgrywał transport rzeczny.
7. Wybrać się na Kutenicką Horę
Kuneticka Hora to malowniczo położona samotna góra wybijająca się ponad Kotlinę Pardubicką. Zwieńczona XV-wiecznym zamkiem, znajduje się jedynie kilka kilometrów od stolicy kraju pardubickiego. Według legendy, zamek w przeszłości należący do słynnego rodu Pernštejnów, jest jedynie bramą do wnętrza góry, która skrywać ma sale ze złotymi stropami oraz ścianami wykładanymi drogocennymi kamieniami i innymi bezcennymi skarbami.
Droga z parkingu znajdującego się pod zamkiem na zamek nie jest ani długa, ani wymagająca, przez co chętnie wybierana jest przez rodziny z dziećmi, dla których dodatkową atrakcją mogą być licznie występujące po drodze zwierzęta. Wstęp do wnętrza zamku i na wieżę jest płatny. Szczegółowy cennik oraz godziny otwarcia znajdziecie na oficjalnej stronie zamku. Zwiedzanie zewnętrznej części oraz dziedzińca jest bezpłatne.
Kilkaset metrów dalej, w lesie znajduje się Królestwo Piernika, czyli Království perníku nazywane również Piernikową Chałupką (Perníková chalúpka), gdzie niemal każdego dnia odbywają się pokazy przybliżające dzieciom historię Jasia i Małgosi, można wyrobić sobie piernikowy paszport czy nawet zarezerwować w tym miejscu nocleg. Więcej informacji znajdziecie na stronie królestwa piernika, która dostępna jest niestety jedynie w języku czeskim.
Podsumowanie
Stolica kraju pardubickiego to miejsce, które z jednej strony może stanowić cel weekendowego wyjazdu, z drugiej zaś może być przystankiem podczas podróży do Pragi lub innego czeskiego regionu. Stosunkowo niewielka i dobrze skompresowana historyczna część miasta sprawia, że zwiedzanie raczej nie będzie wymagające fizycznie i powinno być przyjemne zarówno dla osób starszych, jak i rodzin z małymi dziećmi.
Według nas Pardubice można odwiedzić nawet podczas krótkiej jednodniowej wycieczki, a poświęcenie stolicy kraju pardubickiego i jej okolicom kilku dni, pozwoli odwiedzić również znajdujące się w okolicy Kuneticką Horę czy wpisaną na listę światowego dziedzictwa UNESCO stadninę koni starokladrubskich w Kladrubach nad Labem. Będąc w kraju pardubickim warto również zwrócić uwagę na inne jego atrakcje, takie jak liczne zamki i pałace, na czele z pałacem w Litomyślu (który w 2023 roku wyłączony jest ze zwiedzania na czas remontu) czy nazywanym czeskim Wersalem pałacem w miejscowości Nové Hrady, kilkanaście kilometrów dalej.
Materiał powstał na zlecenie CzechTourism.
