Wenecja jest miastem niezwykłym i niepowtarzalnym. Jej bogata historia oraz ona sama skrywa dziesiątki ciekawostek oraz faktów, które warto poznać. W poniższym artykule postanowiliśmy zestawić 99 ciekawostek dotyczących Wenecji, których większość jest nieznana turystom odwiedzającym miasto. W artykule znajdziecie ciekawostki o historii Wenecji, o gondolach, jej architekturze oraz sławnych mieszkańcach.
1. Wenecja zbudowana jest na 117 wyspach połączonych mostami.
2. Budowa miasta oraz stawianie fundamentów budynków możliwe było dzięki użyciu ogromnych drewnianych pali oraz technik pozwalających odpompować wodę z terenu budowy.
3. W Wenecji jest około 170 kanałów. Największy z nich, liczący prawie 4 km długości to Canal Grande.
4. W mieście znajduje się 417 mostów, ale tylko 4 z nich znajdują się na Wielkim Kanale.
5. Ponad 300 weneckich mostów jest kamiennych, 60 zbudowanych jest ze stali, a 57 z drewna.
6. Najstarszy most Wielkiego Kanału – Rialto został wzniesiony w 1591 roku i przez ponad 250 lat był na nim jedynym mostem.
7. W Wenecji jest około 500 ogrodów, większość z nich schowana jest za wysokimi murami lub na dziedzińcach największych pałaców.
8. Do Wenecji można dostać się komunikacją miejską za pomocą autobusów lub tramwajów wodnych (vaporetti).
9. Z powodu braku możliwości używania samochodów, nawet kurierzy korzystają w Wenecji z łodzi. Samochody dojeżdżają do północnej części miasta – Tronchetto, gdzie następnie przesyłki przepakowywane są do łodzi.
10. W Wenecji zakazana jest jazda rowerem.
11. W 1646 roku w Wenecji urodziła się pierwsza kobieta, która otrzymała stopień naukowy doktora, była to pochodząca z szanowanej weneckiej rodziny Cornaro – Elena Lucrezia Cornaro Piscopia. Tytuł doktora filozofii otrzymała 25 czerwca 1678 na Uniwersytecie Padewskim.
12. W Republice Weneckiej w 1612 roku otwarto pierwsze publiczne kasyno na świecie.
13. Od Wenecji swoją nazwę bierze Wenezuela, nazwana tak przez florenckiego odkrywcę Amerigo Vespucciego. Amerigo ujrzał tam wiele małych łódek, które od razu skojarzył z Wenecją. W języku hiszpańskim Wenezuela oznacza mała Wenecja.
14. W Wenecji urodził się słynny awanturnik, podróżnik i uwodziciel Giacomo Casanova. Liczący 186 cm wzrostu, Casanova wspomina o swoich stosunkach ze 122 kobietami, ale oprócz podbojów miłosnych osiągał sukcesy również na innych polach. Podczas swojego pobytu w Polsce był blisko objęcia funkcji sekretarza króla Augusta Poniatowskiego. Jego plany pokrzyżował jednak pojedynek na pistolety, w którym postrzelił w brzuch podstolego wielkiego koronnego Franciszka Ksawerego Branickiego.
15. Na placu św. Marka działa druga najstarsza kawiarnia świata, otwarta w 1720 roku Caffè Florian. Kawiarnia, której wnętrze uchodzi za prawdziwe dzieło sztuki, jest jednym z najdroższych lokali w mieście.
16. Słowo kwarantanna narodziło się w Wenecji podczas epidemii dżumy, trwającej w XIV wieku i pochodzi od włoskiego słowa quaranta (czterdzieści). W owym czasie właśnie 40 dni w izolacji musiały spędzić statki chcąc wpłynąć do weneckiego portu.
17. Laguna Wenecka wraz z samą Wenecją w 1987 roku została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
18. W 2017 roku na listę UNESCO wpisane zostały fortyfikacje i umocnienia 15 władanych przez Wenecję miast. Między innymi włoskie Bergamo, chorwacki Zadar i czarnogórski Kotor.
19. Laguna ma średnio 10,5 metra głębokości, a w najgłębszym miejscu osiąga około 21 metrów.
20. Na Lagunie Weneckiej znajdują się również inne wyspy, wśród nich najpopularniejsze są znane z wyrobów szklanych Murano oraz wyspa kolorowych domów Burano.
21. W 1156 roku w Wenecji powstał pierwszy bank.
22. W Wenecji ma miejsce najstarszy festiwal filmowy, który odbywa się od 1932 roku.
23. Wenecja jako miasto została założona w 452 roku.
24. Wenecją władał doża – książę, wybierany początkowo przez wszystkich obywateli, później przez przedstawicieli najbogatszych rodów – patrycjuszy.
25. Od 1267 roku do końca republiki w 1797, podczas wyborów doży obowiązywał skomplikowany system elekcyjny, który miał zapobiegać uzyskaniu przez jedną rodzinę zbyt dużego wpływu w mieście.
26. Pierwszy, na wpół legendarny doża, został wybrany w 697 roku. Pierwszego dożę uznawanego za postać historyczną wybrano w roku 726. Rok ten uznaje się za historyczną datę powstania Republiki Weneckiej.
27. Wenecja miała 120 władców na przestrzeni 1100 lat. Na rządy jednego doży przypadało średnio 9 lat i 2 miesiące.
28. Starożytna rodzina Memmo dała Wenecji dwóch dożów w największym odstępie czasu. Tribuno Memmo władał Republiką jako 25. doża w latach 971-991. Jego potomek Marcantonio Memmo zasiadł na weneckim tronie 641 lat później i sprawował urząd 91. doży w latach 1612-1615.
29. Ostatni doża Ludovico Manin ogłosił abdykację 12 maja 1797 roku, po zdobyciu Wenecji przez Napoleona.
30. Pierwszym patronem miasta był św. Teodor. Św. Marek został jego patronem na początku IX wieku, kiedy do miasta w 828 roku sprowadzono jego relikwie, skradzione przez weneckich kupców z Aleksandrii.
31. Święty Marek oraz Święty Teodor zostali uwiecznieni na dwóch kolumnach, które nazywane są Bramą Morską Wenecji. W miejscu tym dawniej odbywały się egzekucje.
32. W miejscu tym rozpoczynała się ceremonia zaślubin z morzem, która była symbolem morskiej dominacji Wenecji. Każdego roku, w dzień Święta Wniebowstąpienia Pańskiego, na wody Adriatyku wypływała wielka, pokryta złotem galera dożów Bucentaur (Il Bucintoro). Na podstawie obrazów Francesco Guardiego można określić, że miała ona 35 m długości i 8 m wysokości. Po zdobyciu Republiki Weneckiej przez Napoleona, galera została zniszczona, aby pokazać ostateczny podbój państwa-miasta.
33. Kupcy, którzy wykradli relikwie św. Marka z Aleksandrii schowali je przed Turkami pod kawałkami wieprzowiny. Scenę tę znajdziemy nawet na jednej z mozaik na fasadzie Bazyliki św. Marka.
34. Sprowadzenie relikwii tak ważnego świętego, w średniowieczu znacząco podniosło prestiż i znaczenie miasta. Jako symbolu miasta zaczęto używać lwa św. Marka.
35. Wenecja osiągnęła swoją pozycję i bogactwo dzięki dominacji morskiej, handlowi oraz sprawnej polityce zagranicznej.
36. Złoty Wiek i okres największego znaczenia Republiki Weneckiej przypada na XIII wiek.
37. Republika bardzo wzbogaciła się na IV Krucjacie w 1202 roku, kiedy to krzyżowcy zmanipulowani przez weneckiego dożę Enrico Dandolo zamiast udać się do Ziemi Świętej, zdobyli dla Wenecji Zadar, a następnie udali się do Konstantynopola, który zdobyli i złupili.
38. Wiele z najcenniejszych zabytków Wenecji pochodzi właśnie ze złupienia Konstantynopola. Wśród nich są starożytne Konie Lizypa zdobiące Bazylikę św. Marka (w jej wnętrzu znajdują się oryginały, na fasadzie kopie).
39. Konie były tak wielkie, że nie mieściły się na łodzie, z tego powodu doża Enrico Dandolo rozkazał odpiłować im łby. W miejscu cięcia zostały dodane ozdobne uprzążki.
40. Konie te uznawane są za jedno z najczęściej kradzionych dzieł sztuki. Pierwotnie znajdowały się na greckiej wyspie Chios skąd trafiły do Konstantynopola. Następnym ich przystankiem była Wenecja, skąd po podboju przez Napoleona trafiły na Łuk Triumfalny w Paryżu, aby ostatecznie powrócić do Wenecji.
41. Wenecja zaczęła tracić na znaczeniu w okresie wielkich odkryć geograficznych, na skutek których pozycja handlowa i znaczenie Republiki stopniowo malało.
42. Wenecja była jednym z miast odwiedzanych podczas Grand Tour, popularnej w XVII i XVIII wieku wśród młodych bogatych intelektualistów i artystów podróży po najważniejszych miastach Europy, odbywanej w celu poszerzenia horyzontów myślowych, zdobycia wiedzy o kulturze i sztuce, wyrobienia gustu artystycznego, dokształcenia i nauczenia dobrych manier.
43. Wenecja jest drugim najczęściej odwiedzanym włoskim miastem po Rzymie – każdego roku przybywa tu około 20 milionów turystów.
44. Wenecja przez swoją niezależność nie była zbyt lubiana przez papieży. W 1508 roku z inicjatywy papieża Juliusza II zawiązano we francuskiej Cambrai antywenecką Ligę Świętą.
45. Po latach, Wenecja sama dołączyła do Ligi Świętej, zawiązanej przeciw Turkom. Ligę, do której weszły Polska, Austria i Wenecja powołano w 1684 roku.
46. Wenecja podzielona jest na 6 dzielnic: San Marco, Castello, Cannaregio, San Polo, Santa Croce oraz Dorsoduro.
47. W Wenecji numery domów przypisane są do dzielnic, nie ulic. Ze względu na ten fakt, podawanie ulicy w przypadku weneckich adresów często jest pomijane. Przykładowo, znajdujący się przy placu św. Marka Pałac Dożów ma adres San Marco 1 (od dzielnicy San Marco).
48. Jedyną dzielnicą Wenecji, na której możemy zobaczyć samochody jest Santa Croce. To tu przybywają autobusy, którymi można dostać się do Wenecji.
49. Znajdująca się w dzielnicy Cannaregio, ulica Calleta Varisco jest jedną z najwęższych ulic świata. Przy 70 metrach długości ma jedynie 53 cm szerokości.
50. W Wenecji tylko jeden plac – plac św. Marka, ma w nazwie słowo piazza. Pozostałe place miejskie określane są jako campo, z wyjątkiem miejsca, gdzie zatrzymują się przyjeżdżające do Wenecji autobusy – Piazzale Roma.
51. Wzniesiona w XII wieku dzwonnica św. Marka zawaliła się w 1902 roku. Dzwonnica, którą możemy dziś oglądać jest jej wierną rekonstrukcją, wzniesioną w latach 1903-1912.
52. Dzwonnica św. Marka mierzy 98,6 m, co czyni ją najwyższą budowlą Wenecji. Jest też piątą najwyższą dzwonnicą Włoch.
53. Na dzwonnicy znajduje się 5 dzwonów, każdy w innej tonacji. Dźwięk każdego z nich oznaczał co innego. Bicie Marangona (la) oznaczało początek prac w Arsenale, Pregadi (re) informowało wiernych o uroczystościach religijnych, Trottiera (do) wzywał patrycjuszy do jak najszybszego udania się na posiedzenie Wielkiej Rady, Renghiera (mi) oznaczał egzekucję, a Nona (si) obwieszczał południe. Wszystkie dzwony biły razem w przypadku najważniejszych uroczystości.
54. Do 1722 roku na dzwonnicy znajdował się również szósty dzwon Candia – towarzyszył on innym dzwonom.
55. Acqua alta (wysoka woda) to rodzaj przypływów, które pojawiają się w Wenecji na przełomie listopada i trwających nawet do lutego. W ich wyniku część miasta znajduje się pod wodą.
56. Dzięki zabezpieczeniom przeciwpowodziowym, podniesienie się wody o 90 centymetrów powoduje zalanie niecałych 2% miasta. Gdy woda jest wyższa o 140 centymetrów, pod wodą znajduje się ponad połowa miasta.
57. Najwięcej przypływów acqua alta odnotowano w 1996 roku, kiedy miasto zalewane było 102 razy.
58. Najwyższy poziom wody – 194 cm powyżej normy, odnotowano 4 listopada 1966. Ponad 80% Wenecji znalazło się wtedy pod wodą.
59. Acqua alta związany jest z ruchem księżyca i można go wcześniej przewidzieć. W tym celu mieszkańcy korzystają ze specjalnej aplikacji mobilnej – Hi!Tide.
60. Pierwsze wzmianki o karnawale weneckim pochodzą z 1094 roku, z dokumentów doży Vitale Faliero.
61. Nie wiadomo kiedy weneckie maski zaczęły cieszyć się tak ogromną popularnością. Pierwsze wzmianki o ich produkcji pochodzą z 1271 roku, a rzemieślnicy tworzący maski uzyskali status zawodu w 1436 roku.
62. Karnawał tradycyjnie trwał od 26 grudnia do środy popielcowej.
63. Świętowania karnawału w Wenecji zaprzestano na prawie 200 lat – pierwszy karnawał od czasu podboju Republiki przez Napoleona w 1797 roku miał miejsce dopiero w roku 1979.
64. Noszenie masek podczas karnawału pozwalało zachować anonimowość, wyrównywało podziały społeczne, pozwalało na swobodne wyrażanie swojej opinii, szydzenie z władz i rozwiązłość.
65. W 1608 roku zakazano używania masek poza okresem karnawału.
66. Tradycja wytwarzania masek w Wenecji została zapomniana. Pierwsi zajmujący się tym rzemieślnicy zaczęli robić to w latach 70. XX wieku, czerpiąc wiedzę ze źródeł historycznych, rysunków oraz analizy istniejących jeszcze masek.
67. Weneckie maski nadal wytwarzane są ręcznie z papieru mâché i sprzedawane w specjalistycznych sklepach i pracowniach. Cena takiej maski to zazwyczaj od 15 do 100 euro.
Sprzedawane na straganach chińskie maski wykonane są z plastiku, przez co ich cena i jakość wykonania odbiegają od oryginałów. Najtańsze plastikowe maski można kupić już za 3-4 euro.
68. Weneckie maski stały się jednym z najważniejszych elementów komedii ludowej Commedia dell’arte, która zyskała popularność w XVI wieku. W komedii tej mocno przerysowane postacie występowały właśnie w charakterystycznych dla siebie maskach.
69. Jedną z tradycyjnych weneckich masek jest Moretta, tajemnicza maska uwodzenia. Jej nazwa pochodzi od słowa moro (ciemny), dlatego że była pokryta ciemnym aksamitem. Jej druga nazwa to muta (niema). Maski te nie miały sznurków, kobiety je noszące musiały więc je lekko zagryzać, żeby je przytrzymać. Wenecjanki zakrywały twarz, aby być bardziej atrakcyjnymi.
70. Wenecjanki nie czuły skrępowania w kontekście wyzywających strojów o czym świadczy décolleté alla veneziana, znany w całej Europie obfity kwadratowy dekolt. Powszechne było również barwienie sutków na czerwono, aby były widoczne spod przezroczystej tkaniny.
71. Za najbardziej tradycyjną wenecką maskę uznawana jest larva, którą zakładano do stroju nazywanego bauta (maska bywa również tak określana). Maska była biała i nie posiadała zdobień, miała wydłużony podbródek, co miało wpływać na zmianę brzmienia głosu.
72. Gondole to tradycyjne weneckie łodzie obecne na kanałach miasta od ponad 1000 lat.
73. W XVI wieku, po kanałach Wenecji pływało około 10 tysięcy gondolierów, pod koniec XIX wieku liczba ta spadła do 4 tysięcy, a dziś jest ich 425.
74. Przeciętne zarobki gondoliera to od 50 do 80 tysięcy euro rocznie.
Gondolier to tradycyjnie zawód zarezerwowany dla mężczyzn, w 2010 roku egzamin na gondoliera zdała jednak pierwsza w historii kobieta – 24 letnia wówczas Giorgia Boscolo.
75. Wśród gondolierów jest tylko jeden obcokrajowiec, Polak – Jakub Rekwirowicz, który w zawodzie pracuje od 1999 roku.
76. Cena i długość rejsu gondolą jest regulowana przez miasto. Standardowy rejs trwa 30 minut i kosztuje 80 euro, niezależnie od ilości osób, które będą płynęły gondolą (od 1 do 6). Więcej informacji na ten temat możecie znaleźć w artykule Ile kosztuje rejs gondolą w Wenecji.
77. Barkarola to pieśń śpiewana przez weneckich gondolierów, od której wywodzi się instrumentalna forma muzyczna o tej samej nazwie, popularna szczególnie w XIX-wiecznej operze.
78. Gondole, podobnie jak inne tradycyjne niewielkie łodzie, budowane były w małych stoczniach nazywanych squero. Do dziś w Wenecji znajdziemy kilka takich miejsc.
79. Tradycyjną wenecką przekąską, nieznaną w innych regionach Włoch są cicchetti [cziketti]. Przypominają one nieco hiszpańskie tapas – zazwyczaj jest to kawałek bagietki lub polenty z dodatkami. Cicchetti sprzedawane są na sztuki i zazwyczaj kosztują od 1 do 2,5 euro.
80. Najpopularniejszym rodzajem cicchetti w Wenecji jest bagietka z pastą z dorsza – baccalà mantecato.
81. Cicchetti służą jako przekąska do wina, nazywanego tutaj ómbra (cień). Nazwa wina związana jest z kupcami, którzy w przeszłości sprzedawali wino na placu św. Marka, zmieniając swoją pozycję tak, aby cały czas znajdować się w cieniu.
82. Weneckie bary sprzedające cicchetti i ómbra, najczęściej nazywają się bakaro. Swoją nazwę zawdzięczają rzymskiemu bogowi wina i pijaństwa – Bachusowi (Bacco).
83. Carpaccio wymyślono w 1950 roku w weneckim Harry’s Bar. W tym samym miejscu wymyślono również popularny drink Bellini.
84. Nazwa drinka nawiązuje do urodzonego w 1430 roku w Wenecji malarza – Giovanniego Bellini.
86. W latach 50′ XX wieku w Wenecji wymyślono Aperol Spritz. Drink, który w większości regionów Włoch podawany jest z plasterkiem pomarańczy, w mieście na wodzie często serwowany jest z dużą zieloną oliwką.
87. Na Placu Świętego Marka pobito rekord Guiness’a, kiedy 2300 osób wzniosło toast przy użyciu Aperol Spritz. Rekord ustanowiono 29 czerwca 2012 roku.
88. W Wenecji urodził się słynny kupiec i podróżnik Marco Polo.
89. Marco Polo wcale nie odnalazł lądowej drogi do Chin. W 1523 roku, kilka miesięcy przed urodzinami Marco, w taką podróż wyruszyli jego ojciec i stryj.
90. Niektórzy podważają autentyczność podróży Marco Polo sugerując, że jego wspomnienia są tak naprawdę mieszanką wiedzy jaką zdobył z perskich kronik oraz jego wyobraźni.
91. Wenecja w 1300 roku liczyła około 180 tysięcy mieszkańców, co czyniło ją jednym z największych miast średniowiecznej Europy.
92. Historyczne centrum Wenecji w ciągu ostatnich 70 lat straciło ponad 2/3 mieszkańców. Dziś mieszka tu ok. 50 tysięcy osób, to niewiele w porównaniu do około 160 tysięcy w 1951 roku.
93. Spadek liczby mieszkańców historycznego centrum spowodowany jest tym, że mieszkania zamieniane są w lokale usługowe oraz hotele. Według niektórych ekspertów, Wenecja może kompletnie się wyludnić już w latach 30′ XX wieku.
94. Większość odwiedzających Wenecję turystów spędza tu tylko jeden dzień. Władze miasta od kilku lat rozważają możliwość wprowadzenia specjalnej opłaty dla jednodniowych turystów.
95. Wenecja weszła w skład Zjednoczonego Królestwa Włoch dopiero w 1866 roku, podczas gdy właściwe zjednoczenie nastąpiło już w 1860.
96. Wenecja Euganejska to jeden z regionów, w których największym poparciem cieszą się pomysły odłączenia się od Włoch. Pro niepodległościowa Liga Wenecka rządzi w lokalnym parlamencie mając 24 z 51 posłów.
97. Językiem weneckim (vèneto) posługuje się około 2 milionów ludzi.
98. W 1907 roku w Wenecji powstał klub piłkarski Venezia FC, którego największym sukcesem było zdobycie w 1941 roku Pucharu Włoch. Zespół występuje obecnie w Serie B (drugi poziom ligowy).
99. Venezia FC rozgrywa swoje mecze na Stadio Pierluigi Penzo w dzielnicy Castello. Jest to jedyny stadion we Włoszech, na który zarówno kibice, jak i piłkarze muszą dopływać łodziami.
Podsumowanie
Wenecja jest miastem skrywającym wiele tajemnic, a niektóre dotyczące jej ciekawostki mogą naprawdę zaskoczyć. Mamy nadzieję, że ten nieco luźniejszy artykuł Wam się spodobał. Jeśli wybieracie się do Wenecji to koniecznie zajrzyjcie również do naszych artykułów dotyczących zwiedzania tego miasta.