Wczesne średniowiecze to czasy niezwykle intrygujące i trochę tajemnicze. Sami historycy często sprzeczają się ze sobą i w wielu kwestiach nie mają pewności, jeśli chodzi o pierwsze słowiańskie państwa i życie, jakie toczyło się na terenach dzisiejszej Polski przed jej chrztem. To właśnie z tych czasów, kiedy to prawda przeplatała się z legendami, a nasi przodkowie wyznawali wygasłe dziś religie pochodzą pozostałości grodu, do którego odkrycia zapraszamy w ramach serii #OdkryjŚwiętokrzyskie. Grodzisko Stradów, które dziś z nami odwiedzicie jest największym grodziskiem w Polsce, a w przeszłości prawdopodobnie było stolicą państwa Wiślan.
Grodzisko Stradów – dojazd i zwiedzanie
adres: Stradów, współrzędne GPS 50.372008N, 20.479856E (parking) lub 50.372014N, 20.479855E (grodzisko);
cena parkingu: bezpłatny
godziny otwarcia: całą dobę
wstęp: bezpłatny
czas zwiedzania: 20-60 minut (w zależności od tego czy będziemy chcieli przejść całe grodzisko i zobaczyć je z różnych stron, czy tylko wejść na górę)
Dojazd do grodziska
Grodzisko znajduje się w niewielkiej miejscowości Stradów, w gminie Czarnocin. Aby do niego dojechać, obok drewnianego kościoła św. Bartłomieja*, należy skręcić w lewo (jeśli jedziemy od południa) lub w prawo (jeśli jedziemy od Chroberza, od północy). Następnie za około 100 metrów skręcić w prawo, gdzie po przejechaniu 150 metrów naszym oczom ukaże się niewielki parking obok kapliczki. Z parkingu do wejścia do grodziska jest kolejne 150 metrów.
*sam wzniesiony w 1657 roku drewniany kościół św. Bartłomieja jest również interesującą atrakcją, do której zachęcamy zajrzeć szczególnie miłośników sztuki sakralnej.
Podjechaliśmy trochę dalej i zaparkowaliśmy za parkingiem.
Aby dotrzeć na górę wałów należy pokonać kolejne kilkaset metrów. Możemy być jednak pewni, że widoki będą warte krótkiego spaceru.
Historia Grodziska Stradów
Grodzisko w Stradowie jest pozostałością dużego grodu, datowanego na VIII-X wiek. Szacuje się, że gród wraz z podgrodziami i osadami przygrodowymi mógł mieć około 45 hektarów (samo grodzisko ma ich 25) oraz kilkuset mieszkańców. Sądząc po rozmiarach prawdopodobnie był to jeden z największych grodów znajdujących się na obecnych ziemiach polskich. Naukowcy wiążą go z państwem Wiślan, niektórzy twierdzą że mógł być nawet jego stolicą.
Mapa przedstawiająca grodzisko, źródło: staff.amu.edu.pl/~andrews/stradow/
Stradów odgrywał większą rolę od pobliskiej Wiślicy, która zdecydowanie ustępowała mu rozmiarami. Zarówno podczas prac badawczych, jak i przypadkiem w jego okolicy odkrywano duże ilości ceramiki, w tym również tej celtyckiej.
Grodzisko Stradów obecnie
Wybierając się do Stradowa należy pamiętać, że grodziska to jedynie ziemne pozostałości po dawnych grodach. Nie znajdziemy tu fragmentów murów, w owym okresie zresztą nie wznoszono kamiennych murów, a jedynie drewniane palisady, ziemne wały czy fosy.
Na najwyższej części wałów znajduje się krzyż.
W Stradowie znajdziemy podkowiaste wzniesienie z widocznie wyodrębnioną częścią główną liczącą około 1,5 hektara, zwaną Zamczyskiem. Pozostałości wału obronnego wokół niego sięgają niemal 18 metrów. Do Zamczyska przylegały podgrodzia – Mieścisko mieszczące się na północnym-zachodzie oraz Barzyńskie na południowym-wschodzie.
Jest to więc z pewnością raj dla miłośników historii średniowiecznej. Ze względu na to, że położone około 350 m n.p.m grodzisko góruje nad okolicą, świetnie widać stąd pobliską, bardzo malowniczą dolinę potoku Stradomka. Przy dobrej pogodzie można dostrzec z niego szczyty Beskidów, a podobno podczas idealnych warunków widoczne są nawet Tatry.
Panorama z lotu ptaka zrobiona nad grodziskiem.
Podsumowanie
Zwiedzanie grodzisk nie jest dla każdego. Niektórych nudzą ziemne nasypy czy suche fosy, które są jedyną pozostałością po dawnej potędze odwiedzanych miejsc. My lubimy jednak odwiedzać takie miejsca. Jeśli użyje się odpowiedniej ilości wyobraźni można nieco zwizualizować sobie jak wyglądało to dawniej.
Grodzisko w Stradowie jest niezwykłe – po pierwsze ze względu na swój rozmiar, a po drugie ze względu na rolę, jaką prawdopodobnie pełniło. Warto wybrać się tu również nie tylko ze względów historycznych, ale z takiego prozaicznego powodu jak piękne widoki, które widoczne są ze szczytu grodziska i możliwość obcowania z przyrodą.
25
Znak znajdujący się obok kościoła św. Bartłomieja.