Księstwo Liechtensteinu to niewielkie alpejskie państwo, wciśnięte pomiędzy Szwajcarię a Austrię. Księstwo liczące zaledwie 40 tysięcy mieszkańców, podzielone jest na 11 gmin, których stolicami są miasta. Najchętniej odwiedzanym miastem kraju, a zarazem jego stolicą jest Vaduz. Położone na prawym brzegu Renu, tuż przy granicy ze Szwajcarią miasto jest ciekawym punktem, który warto zahaczyć jeśli będziecie zwiedzać Szwajcarię lub przejazdem znajdziecie się w jego okolicy.
Vaduz ze względu na niewielki rozmiar jest miastem, którego zwiedzanie nie zajmuje długo. Główny deptak liczy około 600 metrów i zlokalizowane są przy nim prawie wszystkie atrakcje miasta. Niestety, największa atrakcja Vaduz – wzniesiony w XII wieku Schloss Vaduz nie jest otwarty dla turystów. Zamek cały czas pełni rolę domu dla władającego Liechtensteinem księcia.
W poniższym artykule przedstawimy trasę zwiedzania Vaduz z najważniejszymi obiektami, na które warto zwrócić uwagę. Znajdziecie tu też trochę praktycznych informacji dotyczących parkingu i dojazdu do miasta.
Vaduz – dojazd i parking
Większość turystów odwiedzających Vaduz przybywa tu samochodem. Z parkingiem nie powinno być większych problemów i najlepiej szukać go wzdłuż głównej drogi numer 28, równoległej do deptaka Städtle.
Znajduje się tu parking wielopoziomowy, na który niestety nie wjadą kampery oraz inne wysokie samochody (współrzędne 47.138245, 9.520897). W jego okolicach znajduje się jednak całkiem sporo miejsc parkingowych na świeżym powietrzu. Nam bez problemów udało się zaparkować 50 metrów dalej, tuż obok Kunstmuseum, zaledwie 100 metrów od głównego deptaku.
Parkowanie w Vaduz jest płatne od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 – 17:00, ale pierwsza godzina parkingu jest bezpłatna. Każda kolejna to wydatek rzędu 1,5 franka szwajcarskiego (ok. 6 zł). Opłaty należy dokonać w parkometrze, a bilecik umieścić za szybą. Jeśli decydujecie się na parkowanie tylko przez godzinę, to również należy pobrać bilet parkingowy. Parkowanie na parkingach zewnętrznych ograniczone jest do maksymalnie trzech godzin.
Do Vaduz można dojechać od strony Szwajcarii lub Austrii. Jeśli jedziesz od strony Szwajcarii, koniecznie sprawdź nasze artykuły Winiety w Szwajcarii oraz Samochodem do Szwajcarii – co warto wiedzieć. Jeśli do Liechtensteinu wjeżdżasz od strony Austrii – sprawdź artykuł Winiety w Austrii.
Ciekawostka: W Vaduz swoją siedzibę ma jedyny profesjonalny klub z Liechtensteinu. FC Vaduz występuje w szwajcarskiej ekstraklasie oraz rozgrywkach o Puchar Liechtensteinu, które wygrał 47 raz. Jako zwycięzca Pucharu Liechtensteinu, wielokrotnie reprezentował księstwo w europejskich rozgrywkach, niemal zawsze kończąc zmagania na fazie kwalifikacji. FC Vaduz dwukrotnie zmierzyło się z polskimi zespołami. W 2000 roku w kwalifikacjach do Pucharu Europy FC Vaduz odpadł z Amicą Wronki (3-3 we Wronkach oraz 0-3 u siebie). W roku 2014 w 2 rundzie kwalifikacji Ligi Europy FC Vaduz było blisko eliminacji z rozgrywek Ruchu Chorzów, przegrywając pierwszy mecz 2-3 oraz remisując u siebie 0-0.
Historia Vaduz w pigułce
Pierwsze wzmianki o Vaduz pochodzą z 1150 roku, kiedy to miasto określane jest jako Faduzes. Pierwsza wzmianka o zamku pochodzi z 1322 roku i dotyczy jego złupienia. Historycy szacują, że powstał on jednak nieco wcześniej, bo na przełomie XII i XIII wieku. Vaduz zostało wyodrębnione jako osobne hrabstwo w 1342 roku, w wyniku podziału spadkowego hrabstwa Werdenberg (które obejmowało również St. Gallen). Vaduz na przestrzeni wieków zmieniało właścicieli wśród arystokracji Świętego Cesarstwa Niemieckiego. W 1712 roku hrabstwo Vaduz nabył Jan Adam I Liechtenstein, który dołączył je do zakupionych w 1699 roku dóbr Schellenberg. W 1719 roku ziemie te zostały uznane przez cesarza Karola VI za suwerenne księstwo Liechtensteinu w ramach Rzeszy Niemieckiej.
Ciekawostka: Mimo iż Księstwo Liechtensteinu jest niezależnym państwem, od lat pozostaje w unii celnej oraz gospodarczej ze Szwajcarią. Większy sąsiad księstwa reprezentuje go też w niektórych kwestiach na arenie międzynarodowej i gwarantuje swoją pomoc wojskową w przypadku zagrożenia militarnego. Ze względu na silne powiązania pomiędzy Liechtensteinem a Szwajcarią, stolica – Vaduz jest też częścią turystycznej trasy Grand Tour of Switzerland, której część mieliśmy okazję przejechać. Jeśli wybierasz się do Szwajcarii może zainteresują Cię również takie artykuły jak ten poświęcony Lodowcowi Morteratsh oraz Zamku Montebello w Bellinzonie.
Vaduz w jeden dzień – trasa zwiedzania
Zwiedzanie najmniejszej stolicy Europy możecie zacząć z dowolnego punktu, w zależności od tego gdzie zostawicie swój samochód. Trasa jest linią prostą, ale wszystko znajduje się tak blisko siebie, że można zacząć ją „od środka”, a następnie się cofnąć. Ja, aby wszystko usystematyzować, trasę przedstawię w formie linii.
Zwiedzanie Vaduz rozpoczynamy od Ratusza (A). Wzniesiony w latach 1932-1933 Rathaus nadal pełni swoją pierwotną funkcję. Najciekawszym jego elementem jest fresk balkonowy na elewacji południowej, przedstawiający świętego Urbana, patrona winiarzy. Na wejściu do ratusza wyryto herb gminy Vaduz, a przed wejściem znajduje się rzeźba Tre Cavalli autorstwa szwajcarskiego artysty Naga Arnoldi, dla którego takie dynamiczne przedstawienie koni jest bardzo charakterystyczne.
Ciekawostka: Vaduz liczy jedynie 5668 mieszkańców, co czyni je najmniejszą stolicą Europy. Vaduz nie jest też największym miastem Liechtensteinu, bo miano to dzierży Schaan z 5998 mieszkańcami.
Następnie podążając w dół ulicą Städtle docieramy do Kunstmuseum (B), czyli muzeum sztuki współczesnej, które mieści się w okazałym, wykonanym z czarnego bazaltu i kolorowego żwiru budynku, który został wzniesiony w 2000 roku, zgodnie z projektem szwajcarskich architektów Meinrada Morgera, Heinricha Degelo i Christiana Kereza. Muzeum otwarte jest od wtorku do niedzieli w godzinach od 10:00 do 17:00 i z pewnością zainteresuje wszystkich miłośników sztuki współczesnej. Bilet normalny kosztuje 15 franków (ok. 60 zł), a ulgowy 10 franków (ok. 40 zł). Jeśli zastanawiacie się czy warto wejść do muzeum, możecie wcześniej zerknąć na jego kanał na vimeo, w którym fajnie przedstawiono część wystaw. Muzeum ma też bardzo dobrze skatalogowane zbiory online.
Wokół muzeum znajdziemy kilka ciekawych rzeźb, takich jak monumentalna rzeźba przedstawiająca leżącą nagą kobiecą postać w stylu figuratywnym, charakterystycznym dla jej autora – kolumbijskiego rzeźbiarza Fernando Botero.
Inną ciekawą rzeźbą jest wykonana z brązu statua przedstawiająca siedzącego człowieka – Hochsitz z serii Höhenluft, autorstwa szwajcarskiego rzeźbiarza Roberta Indermaura wykonana w 2000.
Obok muzeum sztuki współczesnej mieści się inny ciekawy budynek, który wyglądem mocno z nim kontrastuje. Jest to siedziba Hilti Art Fundation, której działalność kolekcjonerska obejmuje okres od modernizmu do współczesności, gromadząc głównie dzieła sztuki ekspresjonizmu, kubizmu, futuryzmu i surrealizmu. Kolekcja będąca w posiadaniu fundacji obejmuje około 200 obrazów i rzeźb autorstwa takich postaci jak Pablo Picasso, Ernst Ludwig Kirchner czy Alberto Giacometti. Kolekcję Hilti Art Fundation można zwiedzać w ramach biletu do Kunstmuseum.
Następnie dochodzimy do mojej ulubionej rzeźby w Vaduz – Afrykańskiego Króla (C), autorstwa urodzonego w Jugosławii niemieckiego rzeźbiarza Gunthera Stillinga. Artysta, który w większości swoich prac przedstawia ludzką głowę, stosuje twarde nacięcia i geometryczne dodatki, mieszając szorstkie i gładkie powierzchnie w celu wizualizacji przemijania, siły oraz przemocy.
Naprzeciw rzeźby mieści się Muzeum Pocztowe, które będzie zapewne obowiązkowym punktem zwiedzania dla wszystkich miłośników znaczków pocztowych. W muzeum znajduje się kolekcja znaczków wydanych przez Liechtenstein po 1912 roku oraz wiele okazów filatelistycznych z całego świata. Muzeum otwarte jest codziennie od 10:00 do 17:00, a wejście do niego jest bezpłatne.
Kolejnym punktem zwiedzania jest punkt informacji turystycznej (D), w którym za opłatą 3 euro możemy wbić sobie do paszportu pieczątkę potwierdzającą nasz pobyt w Liechtensteinie. W punkcie tym możemy nabyć też różnego rodzaju pamiątki oraz uzyskać szczegółowe informacje o zwiedzaniu miasta oraz odbywających się czasowo atrakcjach.
Naprzeciwko muzeum znajduje się siedziba Narodowego Banku Liechtensteinu, a zaraz obok Landesmuseum (E), czyli Narodowe Muzeum Liechtensteinu. Muzeum otwarte jest od wtorku do niedzieli od 10:00 do 17:00 i znajdziemy w nim ekspozycje poświęcone historii i kulturze Liechtensteinu. Bilet normalny kosztuje 8 franków szwajcarskich, ulgowy 5 franków, a dzieci i młodzież do 16 roku życia wejdą do niego za darmo.
Idąc dalej dochodzimy do Peter-Kaiser-Platz, przy którym mieści się Landtagsgebäude, czyli Parlament Liechtensteinu (F). Budynek Parlamentu pochodzi z 2008 roku, a za jego projekt odpowiedzialny był amerykański architekt niemieckiego pochodzenia Hansjörg Göritz. W budynku odbywają się posiedzenia liczącego 25 osób jednoizbowego Sejmu Krajowego Księstwa Liechtenstein.
Obok budynku parlamentu znajduje się zbudowany w latach 1903–1905 Regierungsgebäude (G), który jest siedzibą rządu. Przed otwarciem nowego budynku swoje obrady miał tu również parlament. Na samym Peter-Kaiser-Platz często znajdują się okolicznościowe wystawy związane ze sztuką.
Zwiedzanie kończymy na najważniejszym obiekcie sakralnym miasta – Katedrze św. Floryna (H). Neogotycka katedra wzniesiona została w 1873 jako kościół parafialny. Za projekt świątyni odpowiadał niemiecki architekt Friedrich von Schmidt. Kościół w 1997 roku został podniesiony do rangi katedry. Nadal pełni funkcje sakralne, a wejście do niego jest bezpłatne.
W tym miejscu możemy zakończyć zwiedzanie lub udać się pieszo do Zamku (I). Pokonanie liczącej 1,5 kilometra trasy powinno nam zająć około 15 minut w jedną stronę. Sam zamek niestety nie jest dostępny dla zwiedzających, więc można jedynie pod niego podejść.
Podsumowanie
Vaduz to niewielkie miasto liczące nieco ponad 5 tysięcy mieszkańców, przez co mimo pełnienia funkcji stolicy nie jest nawet największym miastem księstwa. Mimo iż nie znajdziemy w nim zbyt wielu starych budowli, jest ciekawe pod względem architektonicznym i zajmuje ważne miejsce na kulturowej mapie regionu. Jeśli będziecie w okolicach to zdecydowanie polecamy wpaść na kilka godzin do Vaduz!
Materiał powstał we współpracy ze Szwajcarską Organizacją Turystyczną.