Zarzecze (Užupis) to jedna z najstarszych dzielnic Wilna, położona tuż przy Starym Mieście, za rzeką Wilenką. Dzielnica będąca przyczółkiem artystów i bezdomnych, stanowiąca centrum wileńskiej bohemy i nazywana republiką artystów. Porównywana niekiedy do paryskiej dzielnicy Montmartre, czy kopenhaskiej Christianii, którą mieliśmy okazję odwiedzić podczas naszej podróży na Koło Podbiegunowe. Nie jest to zwykła dzielnica, niech świadczy o tym fakt, że w 1997 roku Zarzecze proklamowało niepodległość jako Užupio Res Publica.

Republika ma swoją konstytucje, hymn, prezydenta, premiera, ambasadorów a nawet biskupa! Dzień niepodległości przypada na 1 kwietnia. Do głównych symboli republiki należą rzeźby Anioła z Zarzecza i Panny z Zarzecza. Zarzecze mimo, iż często porównywane do Christianii, od duńskiej dzielnicy różni się jednak znacznie. Przede wszystkim dzielnica nie ma charakteru samostanowiącego, na jej terenie obowiązuje litewskie prawo, a dla władz miasta stanowi dodatkową atrakcję turystyczną z którą nie próbują walczyć. Zupełnie inaczej jest w przypadku Christianii, która jest swoistą enklawą na terenie Kopenhagi, której władza raz na jakiś czas próbuje się pozbyć.

Wszystkie mosty prowadzą do Zarzecza

Do Zarzecza prowadzi 7 mostów, na których zawieszone są kłódki, które zostawiły zakochane pary. Przy jednym z mostów – Użupio Tiltas (znajdującym się przy krzyżówce ulic Išganytojo i Maironio) znajduje się tablica informująca o przekraczaniu granicy państwa. Przy pozostałych mostach takich tablic nie ma.

Użupio Tiltasto najważniejszy most Republiki Zarzecza. Tuż obok niego znajduje się Rusałka, nazywana Panną z Zarzecza i stanowi jeden z najbardziej znanych symboli dzielnicy. Według nas, tu też zaczyna się najbardziej interesująca część dzielnicy, którą możemy zwiedzić wchodząc przechodząc przez most, a następnie idąc w prawo  wzdłuż rzeki za kawiarnią, w której odbywają się posiedzenia rządu Zarzecza.

Po przejściu około 100 metrów ukaże się nam figura Jezusa Chrystusa Backpakera oraz kilka innych rzeźb. Znajdziemy tu też drogowskaz wskazujący inne alternatywne państwa podobne do Zarzecza, takie jak opuszczone belgijskie miasto Doel czy duńską Christianię.

Jeśli zdecydujemy się pójść dołem radzimy uważać pod nogi.

Następnie można udać się w prawo w kierunku Artystycznego Inkubatora Zarzecza (projektu współfinansowanego między innymi przez Unię Europejską), idąc cały czas prosto dojdziemy do ulicy Užupio.

Jeśli skręcimy w prawo i będziemy szli prosto dojdziemy do Anioła z Zarzecza, rzeźby będącej kolejnym symbolem Zarzecza. Rzeźba autorstwa Romasa Vilciauskasa stojąca na niemal 9 metrowym cokole została odsłonięta w 2002 roku. Odwiedzaliśmy Zarzecze w okresie świątecznym, obok rzeźby znajdowała się więc również choinka. Choinka ubrana w kompletnie innym stylu niż ta na Jarmarku Bożonarodzeniowym na Placu Katedralnym.

Konstytucja Republiki Zarzecza

Będąc przy rzeźbie możemy skręcić w ulicę Paupio, na której zawieszona została konstytucja Republiki Zarzecza w różnych językach. Wśród języków, w jakich dostępna jest konstytucja nie brakuje również tych bardzo egzotycznych i nieznanych. Konstytucja dostępna jest również po polsku.

Treść konstytucji Republiki Zarzecza:

1. Człowiek ma prawo mieszkać obok Wilenki, a Wilenka płynąć obok człowieka.
2. Człowiek ma prawo do gorącej wody, ogrzewania w zimie i do dachu z dachówki.
3. Człowiek ma prawo umrzeć, lecz nie jest to jego obowiązkiem.
4. Człowiek ma prawo się mylić.
5. Człowiek ma prawo być niepowtarzalnym.
6. Człowiek ma prawo kochać.
7. Człowiek ma prawo być niekochanym, aczkolwiek niekoniecznie.
8. Człowiek ma prawo być nieznaczący i nieznany.
9. Człowiek ma prawo do leniuchowania i nicnierobienia.
10. Człowiek ma prawo kochać kota i opiekować się nim.
11. Człowiek ma prawo opiekować się psem, dopóki śmierć jednego z nich nie zabierze.
12. Pies ma prawo być psem.
13. Kot nie musi kochać swojego gospodarza, ale w trudnej chwili powinien mu pomóc.
14. Człowiek ma prawo czasami nie wiedzieć, czy ma obowiązki.
15. Człowiek ma prawo wątpić, ale nie jest to jego obowiązek.
16. Człowiek ma prawo być szczęśliwy.
17. Człowiek ma prawo być nieszczęśliwy.
18. Człowiek ma prawo milczeć.
19. Człowiek ma prawo wierzyć.
20. Człowiek nie ma prawa do przemocy.
21. Człowiek ma prawo pojmować swą marność i wzniosłość.
22. Człowiek nie ma prawa porywać się na wieczność.
23. Człowiek ma prawo rozumieć.
24. Człowiek ma prawo nic nie rozumieć.
25. Człowiek ma prawo przynależeć do różnych narodowości.
26. Człowiek ma prawo obchodzić swoje urodziny albo ich nie obchodzić.
27. Człowiek powinien pamiętać swoje imię.
28. Człowiek może dzielić się tym, co ma.
29. Człowiek nie może dzielić się tym, czego nie ma.
30. Człowiek ma prawo mieć braci, siostry i rodziców.
31. Człowiek może być wolny.
32. Człowiek jest odpowiedzialny za swoją wolność.
33. Człowiek ma prawo płakać.
34. Człowiek ma prawo być niezrozumianym.
35. Człowiek nie ma prawa przenieść swojej winy na innego.
36. Człowiek ma prawo do prywatności.
37. Człowiek ma prawo nie mieć żadnych praw.
38. Człowiek ma prawo się nie lękać.

NIE ZWYCIĘŻAJ
NIE BROŃ SIĘ
NIE PODDAWAJ SIĘ

Kiedy już zapoznamy się z Konstytucją Zarzecza warto rozejrzeć się po dzielnicy samemu. Poszukać ciekawych rzeźb, obrazów, murali i instalacji artystycznych przedstawiających sztukę alternatywną.

Podsumowanie

Republika Zarzecza to zdecydowanie miejsce ciekawe. Będąc w Wilnie warto je odwiedzić, nawet jeśli nie jest się miłośnikiem miejsc tego typu. Dzielnica znajduje się naprawdę blisko najbardziej popularnych wileńskich atrakcji (900 metrów od Katedry, 300 metrów od ulicy Zamkowej – Pilies). Najważniejsze punkty zwiedzić można już w kilkadziesiąt minut, a jeśli nam się spodoba zostać dłużej. Godzinę, dwie, a może całe życie, jak zgodnie z legendami niektórzy podróżni, będąc oczarowanymi urodą Rusałki strzegącej Mostu Zarzecza.

Oprócz atrakcji związanych ze sztuką alternatywną w dzielnicy znajdują się też między innymi interesujący Cmentarz Bernardyński i inne nieco bardziej „tradycyjne” atrakcje, które opiszemy wkrótce w osobnym artykule.

Komentarze

Komentarzy